زندگی مشترک، مانند یک سفر دریایی است که گاه آرام و گاه طوفانی می‌شود. در این سفر، انعطاف‌پذیری زوجین، همچون بادبانی قابل‌تنظیم عمل می‌کند که به کشتی رابطه اجازه می‌دهد تا در برابر بادهای مخالف خم شود، مسیر خود را در صورت لزوم تغییر دهد و بدون شکستن، به حرکت خود ادامه دهد. زوج‌های انعطاف‌پذیر، کسانی نیستند که هرگز با مشکل مواجه نمی‌شوند، بلکه کسانی هستند که یاد گرفته‌اند چگونه با تغییرات اجتناب‌ناپذیر زندگی، تفاوت‌های فردی و چالش‌های پیش‌بینی نشده، به شیوه‌ای سازنده و مشترک کنار بیایند. هدف این نوشتار، بررسی اهمیت انعطاف‌پذیری در زندگی زناشویی و ارائه راهکارهایی عملی برای تقویت این مهارت حیاتی است.
گام اول: پذیرش تغییر به عنوان جزء جدایی‌ناپذیر زندگی و رابطه
اولین قدم برای پرورش انعطاف‌پذیری، درک و پذیرش این واقعیت است که تغییر، بخش طبیعی زندگی و هر رابطه‌ای است. از تغییرات کوچک روزمره، مانند تغییر در برنامه کاری یکی از زوجین، تا تغییرات بزرگ‌تر مانند جابجایی منزل، تولد فرزند، از دست دادن شغل یا بیماری، همگی نیازمند سازگاری هستند. مقاومت در برابر تغییر یا اصرار بر این‌که همه چیز باید همیشه ثابت بماند، منجر به استرس و تنش در رابطه می‌شود. به عنوان مثال، اگر یکی از زوجین شغل جدیدی با ساعات کاری متفاوت پیدا کند، به جای شکایت و مقاومت، زوج انعطاف‌پذیر سعی می‌کنند با هم راه‌حلی برای تنظیم مجدد برنامه‌های مشترک و حفظ کیفیت زمان با هم بودن پیدا کنند.
گام دوم: درک و احترام به تفاوت‌های فردی و سبک‌های مقابله
هر یک از ما با شخصیت، تجربیات و سبک‌های مقابله‌ای منحصر به فرد خود وارد زندگی مشترک می‌شویم. انعطاف‌پذیری یعنی پذیرفتن این تفاوت‌ها و تلاش برای درک این‌که همسرمان ممکن است به شیوه‌ای متفاوت از ما با مسائل روبرو شود، بدون این‌که لزوماً روش او اشتباه باشد. برای نمونه، در مواجهه با یک مشکل مالی، ممکن است یکی از زوجین تمایل به اقدام سریع و ریسک‌پذیری داشته باشد، در حالی که دیگری محتاط‌تر عمل کرده و نیاز به بررسی بیشتر دارد. زوج انعطاف‌پذیر به جای اصرار بر روش خود، سعی می‌کند با گفتگو به یک راه میانه و مورد توافق برسد که هر دو دیدگاه را در نظر بگیرد، یا حداقل به سبک مقابله‌ای همسر خود احترام بگذارد.
گام سوم: پرورش مهارت حل مسئله مشترک و خلاقانه
زندگی پر از مسائلی است که نیاز به راه‌حل دارند. زوج‌های انعطاف‌پذیر، به جای این‌که در برابر مشکلات احساس درماندگی کنند یا یکدیگر را سرزنش نمایند، با یکدیگر همکاری کرده و به دنبال راه‌حل‌های خلاقانه می‌گردند. این شامل توانایی دیدن مشکل از زوایای مختلف، بارش فکری برای یافتن گزینه‌های متعدد و انتخاب بهترین راه‌حل با توافق دوجانبه است. مثلاً، اگر برنامه‌ریزی برای تعطیلات به دلیل محدودیت بودجه با مشکل مواجه شود، به جای لغو کامل آن، ممکن است به دنبال گزینه‌های کم‌هزینه‌تر، مانند سفر به مقصدی نزدیک‌تر یا تغییر زمان سفر، بگردند. انعطاف در یافتن راه‌حل، کلید عبور از بسیاری از موانع است.
گام چهارم: توانایی سازش و یافتن “برد-برد” در اختلافات
هیچ دو نفری همیشه بر سر همه چیز توافق ندارند و اختلافات، بخش طبیعی هر رابطه‌ای است. انعطاف‌پذیری در این زمینه به معنای تمایل به سازش، کوتاه آمدن از برخی خواسته‌های فردی به نفع رابطه و تلاش برای یافتن راه‌حل‌هایی است که نیازهای هر دو طرف را تا حد امکان برآورده کند (وضعیت برد-برد). این با تسلیم شدن یا نادیده گرفتن کامل نیازهای خود متفاوت است. برای مثال، در انتخاب فیلم برای تماشای مشترک، اگر سلیقه‌ها متفاوت است، می‌توان به صورت نوبتی انتخاب کرد یا به دنبال فیلمی گشت که هر دو نفر حداقل علاقه‌ای به آن داشته باشند. مهم، نشان دادن حسن نیت و آمادگی برای حرکت از موضع “من” به موضع “ما” است.
گام پنجم: حفظ دیدگاه مثبت و امیدواری در برابر چالش‌ها
حتی در سخت‌ترین شرایط، حفظ دیدگاه مثبت و امید به آینده می‌تواند به زوجین کمک کند تا انعطاف‌پذیرتر باشند. تمرکز بر نقاط قوت رابطه، یادآوری موفقیت‌های گذشته در عبور از مشکلات و باور به توانایی مشترک برای فائق آمدن بر سختی‌ها، انرژی لازم برای سازگاری و تلاش را فراهم می‌کند. زوجین انعطاف‌پذیر می‌دانند که مشکلات، همیشگی نیستند و هر چالشی فرصتی برای یادگیری و رشد بیشتر رابطه است. به عنوان نمونه، در دوران رکود اقتصادی و نگرانی‌های مالی، به جای ناامیدی، بر برنامه‌ریزی دقیق‌تر، یافتن راه‌های جدید درآمدزایی یا حمایت عاطفی از یکدیگر تمرکز می‌کنند.
کلام پایانی
انعطاف‌پذیری در زندگی مشترک، یک عضله روانی است که با تمرین و آگاهی تقویت می‌شود. این مهارت به زوجین کمک می‌کند تا نه تنها از طوفان‌های زندگی جان سالم به در ببرند، بلکه از این تجربیات برای عمیق‌تر کردن پیوند خود و ساختن رابطه‌ای پویاتر و رضایت‌بخش‌تر استفاده کنند. پذیرش، گفتگو، همکاری و امید، ستون‌های اصلی انعطاف‌پذیری هستند که به زندگی مشترک، توانایی شکوفایی در هر فصلی را می‌بخشند.
“سنجش میزان انعطاف‌پذیری شما در زندگی مشترک”
به هر یک از سوالات زیر بر اساس تجربیات خود در زندگی مشترک‌تان، با یکی از گزینه‌های “همیشه”، “اغلب”، “گاهی اوقات”، “به ندرت” یا “هرگز” پاسخ دهید. این تست جنبه تشخیصی ندارد و صرفاً برای افزایش خودآگاهی شما طراحی شده‌است.
می‌خواهم بیشتر بدانم:
انعطاف‌پذیری هیجانی، سوزان دیوید، مترجم سوما فتاحی، انتشارات میلکان
انعطاف‌پذیری:پذیرش استقامت، آرامش و شادی، ریک هانسون، مترجم ناهید ملکی، انتشارات نوین
