در دنیای پرشتاب و پرمشغله امروز، بسیاری از ما چنان غرق در مسئولیتهای روزمره کاری و خانوادگی میشویم که گویی فراموش کردهایم زندگی ابعاد دیگری نیز دارد. سرگرمیها و علایق شخصی، همان فعالیتهایی هستند که برای دل خودمان و بدون هیچگونه اجبار یا انتظار پاداش بیرونی انجام میدهیم. این فعالیتها، دریچههایی به سوی آرامش، خلاقیت و شادی هستند. اهمیت پرداختن به علایق شخصی تنها به پر کردن اوقات فراغت محدود نمیشود؛ بلکه تأثیری مستقیم بر سلامت روان، کاهش استرس، افزایش مهارتهای فردی و حتی بهبود روابط ما دارد. این مقاله قصد دارد اهمیت سرگرمیها را در زندگی روزمره یادآوری کند و راهکارهایی عملی برای کشف، پرورش و تداوم بخشیدن به علایق شخصی ارائه دهد تا بتوانید زندگی پربارتر و شادتری را تجربه کنید.
گام اول: بازشناسی و پذیرش اهمیت علایق شخصی
بسیاری از ما وقتی صحبت از سرگرمی میشود، شاید به یاد دوران کودکی و بازیهای بیدغدغه بیفتیم یا تصور کنیم که در بزرگسالی دیگر وقتی برای این کارهای اضافی باقی نمیماند. اما حقیقت این است که روح انسان همواره به فعالیتهایی نیاز دارد که به آن نشاط و معنا ببخشد. اولین گام برای بهرهمندی از این دنیای جذاب، بازشناسی و پذیرش اهمیت علایق شخصی است. باید این باور را در خود تقویت کنیم که اختصاص زمانی به خودمان و فعالیتهای مورد علاقهمان، نه تنها خودخواهی نیست، بلکه سرمایهگذاری برای سلامت جسم و روان ما است. به عنوان مثال، فردی که تمام هفته را سخت کار میکند، اگر ساعاتی از آخر هفته را به نقاشی یا نواختن یک ساز موسیقی که به آن علاقه دارد اختصاص دهد، با انرژی و روحیهای مضاعف هفته جدید را آغاز خواهد کرد. این کار به او کمک میکند تا از فشار کاری فاصله بگیرد و ذهنش را بازسازی کند.
گام دوم: کشف یا بازکشف علایق فراموششده
از خودتان بپرسید در دوران کودکی یا نوجوانی از چه کارهایی لذت میبردید؟ چه فعالیتهایی باعث میشد گذر زمان را احساس نکنید؟ شاید عاشق ساختن کاردستی بودهاید، داستان مینوشتید، یا در یک تیم ورزشی فعالیت میکردید. لازم نیست حتماً به سراغ همان فعالیتها بروید، اما مرور گذشته میتواند جرقههایی را در ذهن شما روشن کند. فرض کنید در گذشته به جمعآوری تمبر علاقه داشتید؛ شاید امروز، این علاقه بتواند به شکل مطالعه تاریخ از طریق سکهها یا حتی دنبال کردن یک صفحه مجازی مرتبط با کلکسیونرها احیا شود. یا مادری که همیشه به شیرینیپزی علاقه داشته اما به دلیل مشغله فرزندان آن را کنار گذاشته، میتواند با پختن یک کیک ساده در هفته، هم به علاقه خود بپردازد و هم لحظات شیرینی را برای خانواده رقم بزند.
گام سوم: ایجاد فضایی برای تجربه و آزمایش
پس از شناسایی زمینههای مورد علاقه، نوبت به ایجاد فضایی برای تجربه و آزمایش میرسد. لازم نیست از همان ابتدا یک تعهد بزرگ ایجاد کنید. با قدمهای کوچک شروع کنید. اگر به باغبانی علاقهمند شدهاید، نیازی نیست فوراً یک باغچه بزرگ دست و پا کنید؛ میتوانید با کاشتن چند گلدان کوچک در آپارتمان شروع کنید. اگر فکر میکنید به عکاسی علاقه دارید، ابتدا با دوربین تلفن همراه خود شروع به عکاسی از سوژههای مختلف کنید و اگر این علاقه در شما رشد کرد، به فکر تجهیزات حرفهایتر باشید. نکته مهم این است که از کاملگرایی پرهیز کنید و به خودتان اجازه دهید مبتدی باشید و از مسیر یادگیری لذت ببرید. همسری که میخواهد همسرش را به پیادهروی علاقهمند کند، به جای اصرار بر یک پیادهروی طولانی و خستهکننده، میتواند با پیشنهاد یک قدم زدن کوتاه و لذتبخش در پارک شروع کند.
گام چهارم: استفادهاز وقتهای مرده برای فعالیت مورد علاقه
یکی از موانع اصلی بر سر راه پرداختن به سرگرمیها، باور به نداشتن وقت کافی است. اما اگر دقیقتر به برنامه روزانهمان نگاه کنیم، متوجه میشویم که زمانهای مرده زیادی وجود دارد که میتوانیم از آنها استفاده بهینهتری داشته باشیم. حتی ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در روز برای پرداختن به یک علاقه کوچک میتواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. به جای گشتوگذار بیهدف در شبکههای اجتماعی قبل از خواب، میتوانید آن زمان را به خواندن چند صفحه کتاب یا گوش دادن به یک پادکست مورد علاقهتان اختصاص دهید. در محیط کار نیز، استفاده از زمان کوتاه استراحت برای انجام یک فعالیت ذهنی آرامشبخش، مثل حل یک جدول ساده یا گوش دادن به موسیقی بیکلام، میتواند به تجدید قوا کمک کند.
گام پنجم: به اشتراک گذاشتن علایق
در نهایت، به اشتراک گذاشتن علایق یا همراه شدن با دیگران میتواند انگیزه شما را افزایش دهد و لذت آن را دوچندان کند. اگر به کتابخوانی علاقه دارید، عضویت در یک باشگاه کتابخوانی و گفتگو در مورد کتابها با دیگران میتواند تجربه بسیار جذابی باشد. اگر به ورزش خاصی علاقهمندید، پیدا کردن یک همراه یا پیوستن به یک گروه ورزشی، به تداوم فعالیت شما کمک شایانی خواهد کرد. این تعاملات اجتماعی نه تنها انگیزه را بالا میبرند، بلکه فرصتی برای یادگیری از دیگران و گسترش دایره دوستان نیز فراهم میکنند.
کلام پایانی
همانطور که دیدیم، سرگرمیها و علایق شخصی اجزای جداییناپذیر یک زندگی متعادل و رضایتبخش هستند. آنها به ما کمک میکنند تا از روزمرگی فاصله بگیریم، استرس خود را مدیریت کنیم، مهارتهای جدید بیاموزیم و از همه مهمتر، با خودِ واقعیمان ارتباط عمیقتری برقرار کنیم. به یاد داشته باشید که هیچوقت برای شروع دیر نیست. با کنجکاوی، صبر و برداشتن قدمهای کوچک، میتوانید دنیای رنگارنگ علایق را به زندگی خود دعوت کنید. اگر احساس میکنید در این مسیر به راهنمایی بیشتری نیاز دارید، صحبت با دوستان یا حتی یک مشاور میتواند به شما در کشف و پرورش استعدادها و علایق پنهانتان کمک کند. مهمترین گام، تصمیم برای شروع و لذت بردن از مسیر است.
“هفته اکتشاف علایق”
۱. لیستی از ۱۰ فعالیتی که در کودکی یا نوجوانی از انجامشان لذت میبردید، بنویسید. (مثلاً: دوچرخهسواری، نقاشی، جمعآوری سنگهای رنگی، کمک در آشپزی، خواندن داستان).
۲. در مورد یک موضوع یا مهارت که همیشه برایتان جالب بوده اما سراغش نرفتهاید، در اینترنت جستجو کنید یا یک مقاله کوتاه در مورد آن بخوانید. (مثلاً: آشنایی با اصول اولیه عکاسی، یادگیری یک زبان جدید، تاریخچه یک سبک موسیقی).
۳. یک ویدیوی آموزشی بسیار کوتاه (زیر ۱۵ دقیقه) در مورد یک کار عملی ساده پیدا کنید و سعی کنید آن را انجام دهید. (مثلاً: آموزش ساخت یک اوریگامی ساده، یک تمرین کششی جدید، تهیه یک نوشیدنی متفاوت).
۴. به محیط اطراف خود با دقت بیشتری نگاه کنید. فعالیتها یا اشیائی که توجه شما را جلب میکنند، یادداشت کنید. (مثلاً: دیدن کسی که در پارک طراحی میکند، مشاهده یک گل زیبا و فکر کردن به باغبانی، شنیدن صدای یک ساز).
۵. از یک دوست، همکار یا عضو خانواده در مورد سرگرمیاش بپرسید: چه چیزی در آن برایش جذاب است؟ چگونه آن را شروع کرده؟ چه احساسی از انجام آن دارد؟
۶. یک کار بسیار کوچک و بیدردسر مرتبط با علاقهای بالقوه انجام دهید. (مثلاً: اگر به نوشتن فکر میکنید، فقط چند جمله در مورد روزتان بنویسید. اگر به موسیقی علاقه دارید، به یک قطعه موسیقی از سبکی که نمیشناسید گوش دهید).
۷. به تجربیات این هفته فکر کنید. کدام فعالیت حتی برای لحظهای کوتاه برایتان جالب یا لذتبخش بود؟ آیا تمایلی به تکرار یا ادامه دادن هیچکدام از آنها، حتی در مقیاس بسیار کوچک (مثلاً هفتهای یک بار به مدت ۱۵ دقیقه) دارید؟ یک برنامه خیلی کوچک برای آن بنویسید.
میخواهم بیشتر بدانم:
عادتهای اتمی، جیمز کلیر، مترجم هادی بهمنی، انتشارات نوین
استعدادیابی؛ بیمصرف نیستی!، مجتبی مصطفایی، انتشارات سخنوران
یافتن جوهر درون، کِن رابینسون و لو آرونیکا، مترجم فرناز تیمورازف، انتشارات کتابسرای نیک