در فرهنگ غنی ایرانی، قدرشناسی و سپاسگزاری از جایگاه ویژهای برخوردار است و این ارزش، زمانی که در کانون خانواده و بهویژه در روابط میان زوجین تجلی مییابد، همچون اکسیری حیاتبخش، به محبت، صمیمیت و پایداری زندگی مشترک جانی دوباره میبخشد. بسیاری از ما در ابتدای زندگی مشترک یا در مناسبتهای خاص، به ابراز محبت و تشکر اهمیت میدهیم، اما با گذشت زمان و درگیر شدن با روزمرگیها، ممکن است این رفتار حیاتی کمرنگ شده و زحمات و محبتهای همسرمان را امری عادی و وظیفه تلقی کنیم. غفلت از قدردانی میتواند به تدریج منجر به دلسردی، احساس نادیده گرفته شدن و کاهش انگیزه در طرف مقابل شود. هدف این نوشته، بررسی اهمیت قدردانی و تشکر در روابط زوجین و ارائه راهکارهایی عملی برای نهادینه کردن این رفتار ارزشمند در زندگی روزمره است.
گام اول: درک اهمیت عمیق قدردانی فراتر از تعارفات معمول
قدردانی در زندگی مشترک، صرفاً یک تعارف یا ادب اجتماعی نیست، بلکه پاسخی به یک نیاز عاطفی اساسی انسان یعنی “دیده شدن” و “ارزشمند بودن” است. وقتی از همسرمان برای کارهای کوچک و بزرگی که انجام میدهد، از یک فنجان چای که با محبت آماده کرده تا حمایتهای عاطفیاش در سختیها، تشکر میکنیم، در واقع به او میگوییم: “من تو را و تلاشت را میبینم و برایم ارزشمند است.” این پیام ساده، تأثیری شگرف بر احساس رضایت و انگیزه او دارد. در فرهنگ ما که بر “حقشناسی” و “نمکشناسی” تأکید میشود، قدردانی از همسر به عنوان نزدیکترین فرد زندگی، اولویتی دوچندان پیدا میکند.
گام دوم: توجه به زحمات و محبتهای کوچک و روزمره
اغلب ما منتظر کارهای بزرگ یا مناسبتهای خاص برای تشکر کردن میمانیم، در حالی که جادوی قدردانی در توجه به جزئیات و محبتهای روزمره نهفته است. همسری که پس از یک روز کاری سخت، با حوصله به حرفهای ما گوش میدهد، یا همسری که با وجود خستگی، در کارهای خانه کمک میکند، یا حتی همسری که با یک پیام محبتآمیز در طول روز به یاد ما است، همگی شایسته قدردانی هستند. به عنوان مثال، به جای اینکه صرفاً از غذایی که همسرتان پخته تعریف کنید، میتوانید بگویید: “ممنونم که با وجود خستگی، این غذای خوشمزه رو آماده کردی، واقعاً چسبید و قدردان زحمتت هستم.” یا اگر همسرتان در ترافیک منتظر شما مانده تا با هم به خانه برگردید، یک “ممنونم که منتظرم موندی عزیزم، خیلی لطف کردی” ساده، میتواند خستگی او را از تنش درآورد.
گام سوم: شیوههای متنوع ابراز قدردانی؛ از کلام تا عمل
قدردانی را میتوان به روشهای مختلفی ابراز کرد و هر فردی ممکن است به شیوه خاصی آن را بهتر دریافت کند.
کلامی: استفاده از عبارات محبتآمیز و مشخص مانند “متشکرم برای…”، “قدردان هستم که…”، “خیلی لطف کردی وقتی…”، “بودنت برام خیلی ارزشمنده چون…”. سعی کنید در تشکر خود دلیل آن را نیز بیان کنید. مثال: به جای یک “ممنون” خشک و خالی، بگویید: “ممنونم که امروز بچهها رو از مدرسه آوردی، باعث شد من بتونم به جلسه کاریم برسم، واقعاً کمکم کردی.”
عملی: گاهی یک عمل کوچک میتواند گویاتر از صدها کلمه باشد. کمک کردن به همسر در کاری که معمولاً انجام میدهد، آماده کردن یک نوشیدنی مورد علاقه برای او پس از یک روز سخت، یا حتی انجام یک کار کوچک بدون اینکه از شما خواسته باشد، همگی نشانههایی از قدردانی عملی هستند.
نوشتاری: یک یادداشت محبتآمیز و تشکرآمیز که روی آینه میچسبانید یا در کیف همسرتان میگذارید، میتواند تأثیر دلنشینی داشته باشد.
هدایای کوچک و معنادار (نه لزوماً گران): گاهی یک شاخه گل، یک کتاب مورد علاقه یا حتی یک خوراکی کوچک که میدانید همسرتان دوست دارد، به بهانه تشکر از یک لطف، میتواند بسیار ارزشمند باشد.
زبان بدن: یک لبخند گرم، یک آغوش محبتآمیز یا یک نگاه قدرشناسانه نیز میتواند پیام تشکر شما را منتقل کند.
گام چهارم: قدردانی از ویژگیهای شخصیتی و بودنِ همسر
علاوه بر تشکر از کارها و زحمات، قدردانی از ویژگیهای مثبت شخصیتی همسرتان و صرفاً “بودن” او در زندگیتان نیز بسیار مهم است. به او بگویید که چقدر صبوری، مهربانی، شوخطبعی، حمایتگری یا هر ویژگی مثبت دیگری که در او میبینید را تحسین میکنید. مثال: “من واقعاً قدردان آرامش و صبوری تو در موقعیتهای سخت هستم، این ویژگی تو به من هم آرامش میده.” یا “همیشه از اینکه اینقدر شنونده خوبی برای من هستی، ممنونم.” این نوع قدردانی به همسرتان احساس ارزشمندی عمیقتری میدهد.
گام پنجم: تبدیل قدردانی به یک عادت و فرهنگ دوطرفه در خانه
قدردانی زمانی بیشترین تأثیر را دارد که به یک رفتار مداوم و دوطرفه در رابطه تبدیل شود. سعی کنید آگاهانه هر روز به دنبال فرصتهایی برای تشکر از همسرتان باشید و او را نیز به این کار تشویق کنید. این فرهنگ قدرشناسی، فضای خانه را سرشار از انرژی مثبت و محبت میکند و به فرزندان نیز الگوی مناسبی از رفتار در روابط ارائه میدهد. وقتی فرزندان میبینند که والدینشان قدردان زحمات یکدیگر هستند، آنها نیز این رفتار را میآموزند.
کلام پایانی
قدردانی و تشکر در زندگی مشترک، سرمایهگذاری کوچکی است با بازدهی بسیار بزرگ در عشق، صمیمیت و پایداری رابطه. این رفتار ساده اما قدرتمند، نشاندهنده توجه، احترام و ارزشی است که برای همسر و تلاشهای او قائل هستیم. با دمیدن روح قدرشناسی در کالبد زندگی روزمره، نه تنها به همسرمان احساس خوبی میبخشیم، بلکه پایههای یک زندگی مشترک شادابتر و مستحکمتر را در پناه فرهنگ غنی ایرانی بنا مینهیم. بیایید از امروز، آگاهانهتر “سپاسگزار” باشیم.
“دفترچه سپاسگزاری مشترک”
۱. یک دفترچه زیبا و ساده تهیه کنید و آن را “دفترچه سپاسگزاری ما” نامگذاری نمایید. آن را در جایی قرار دهید که برای هر دوی شما به راحتی در دسترس باشد (مثلاً کنار تخت خواب یا روی میز قهوهخوری).
۲. با همسرتان توافق کنید که هر شب قبل از خواب، یا حداقل ۳ تا ۴ بار در هفته، هر کدام از شما یک یا دو موردی را که در طول آن روز یا هفته از همسرتان به خاطر آن سپاسگزار هستید، در دفترچه یادداشت کنید.
۳. به جای نوشتن کلیاتی مانند “ممنون برای همه چیز”، سعی کنید موارد مشخصی را ذکر کنید. مثال: “ممنونم که امروز صبح برایم صبحانه آماده کردی، خیلی چسبید.” یا “قدردان صبوریت در شنیدن حرفهایم بعد از یک روز سخت کاری هستم.”
قدردانی میتواند برای کوچکترین محبتها یا کمکها باشد. مثال: “ممنونم که آشغالها رو بیرون بردی.” یا “ممنون که به گلدانها آب دادی.”
به ویژگیهای شخصیتی هم اشاره کنید مثال: “امروز دوباره دیدم چقدر با بچهها مهربانی، ممنونم برای قلب بزرگت.”
4. میتوانید توافق کنید که هر چند وقت یکبار (مثلاً آخر هفتهها) با هم یادداشتهای دفترچه را مرور کنید. این کار میتواند یادآور لحظات خوب و محبتهای رد و بدل شده باشد و احساس خوبی به هر دو نفر بدهد. یا اینکه هر فرد صرفاً برای خود بنویسد و گهگاه یادداشتهای همسرش را نیز بخواند.
5. سعی کنید این تمرین را برای حداقل یک ماه ادامه دهید تا به یک عادت تبدیل شود. حتی پس از آن نیز، ادامه دادن آن میتواند به حفظ فضای قدرشناسی در رابطهتان کمک کند.
می خواهم بیشتر بدانم:
هدیه به همسرم، هلن اکسلی، مترجم معصومه صیاد نبینیا، انتشارات جاجرمی
قدردانی؛ شیوهای برای زندگی، لوئیز ال. هی، مترجم مهین خالصی، انتشارات نسل نواندیش